Η Πολωνία ζητά την ενεργοποίηση του άρθρου 4 του ΝΑΤΟ μετά τις μαζικές παραβιάσεις από ρωσικά drones.
Ο Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε ότι η παραβίαση του εναέριου χώρου της χώρας του ήταν πιθανότατα μια «πρόκληση μεγάλης κλίμακας» και ότι η Πολωνία είναι έτοιμη να αντιδράσει.
Το άρθρο 4 το οποίο για τελευταία φορά είχε ενεργοποιηθεί το 2022 όταν η Ρωσία ξεκίνησε τη στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία, προβλέπει ότι ένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ μπορεί να ξεκινήσει επίσημες διαβουλεύσεις με τη συμμαχία «όποτε κρίνει ότι η εδαφική ακεραιότητα, η πολιτική ανεξαρτησία ή η ασφάλεια απειλείται».
Σύμφωνα με τον Πολωνό πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ, οι παραβιάσεις το βράδυ της Τρίτης «είναι μόνο ένα μέρος του ευρύτερου πλαισίου ασφάλειας, με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία να προγραμματίζουν να πραγματοποιήσουν “επιθετικές” στρατιωτικές ασκήσεις αργότερα αυτή την εβδομάδα».
«Δεν υπάρχει λόγος να ισχυριστούμε ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση πολέμου… αλλά η κατάσταση είναι σημαντικά πιο επικίνδυνη από όλες τις προηγούμενες. Η προοπτική όμως μιας μεγάλης στρατιωτικής διαμάχης είναι πιο κοντά από ποτέ από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο» είπε ο Τουσκ.
Μιλώντας στη βουλή της Πολωνίας, ο κ. Τουσκ περιέγραψε ότι οι Πολωνικές ένοπλες δυνάμεις αποφάσισαν να κλιμακώσουν την αντίδρασή τους στις 10 το βράδυ της Τρίτης. Όπως είπε η πρώτη παραβίαση έγινε στις 23:30 το βράδυ της Τρίτης και η τελευταία στις 6:30 το πρωί της Τετάρτης «και αυτό σας δίνει μια ιδέα της κλίμακας της επιχειρήσης».
Επικαλούμενος τα πρώτα στοιχεία από την έρευνα των πολωνικών αρχών, υπήρξαν 19 παραβιάσεις του εναέριου χώρου της Πολωνίας με έναν σημαντικό αριθμό drones που μπήκαν από τη Λευκορωσία.
Τρία εξ αυτών έχει επιβεβαιωθεί ότι καταρρίφθηκαν ενώ το ίδιο εκτιμάται ότι συνέβη και για ένα τέταρτο.
Αναφερόμενος στην αντίδραση των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, ο κ. Τουσκ είπε ότι «δείχνουν πως κατανοούν τη σοβαρότητα της κατάστασης και τη σημασία της συνεχιζόμενης υποστήριξης προς την Ουκρανία» επαναλαμβάνοντας παράλληλα τη στήριξη της Πολωνίας προς την Ουκρανία στον πόλεμο της με τη Ρωσία, αναφέροντας ότι αυτό είναι επίσης θεμελιώδες για την ασφάλεια της χώρας του.
Τι προβλέπει το άρθρο 4 του ΝΑΤΟ
Σύμφωνα με το άρθρο 4 της ιδρυτικής συνθήκης του ΝΑΤΟ, τα κράτη μέλη μπορούν να φέρουν ένα θέμα υπόψη του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου (Συμβούλιο ή NAC – το κύριο όργανο λήψης πολιτικών αποφάσεων του ΝΑΤΟ) και να το συζητήσουν με τους Συμμάχους. Το κύριο φόρουμ για πολιτικές διαβουλεύσεις είναι το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο. Το NAC είναι η κύρια επιτροπή λήψης πολιτικών αποφάσεων του ΝΑΤΟ.
Ο Γενικός Γραμματέας, λόγω της προεδρίας του, διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία. Οι διαβουλεύσεις πραγματοποιούνται επίσης σε τακτική βάση σε άλλα φόρουμ, συμπεριλαμβανομένων των επιτροπών και των ομάδων εργασίας του ΝΑΤΟ. Όλα αυτά τα όργανα αντλούν την εξουσία τους από το Συμβούλιο.
Το άρθρο 4 αναφέρει: “Τα Μέρη θα διαβουλεύονται από κοινού όποτε, κατά τη γνώμη οποιουδήποτε από αυτά, απειλείται η εδαφική ακεραιότητα, η πολιτική ανεξαρτησία ή η ασφάλεια οποιουδήποτε από τα μέρη”.
Οποιαδήποτε χώρα μέλος μπορεί να επικαλεστεί επίσημα το Άρθρο 4 της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού. Μόλις γίνει επίκληση, το θέμα συζητείται και μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει σε κάποια μορφή κοινής απόφασης ή δράσης εκ μέρους της Συμμαχίας.
Όποιο και αν είναι το σενάριο, οι συνάδελφοι που κάθονται γύρω από το τραπέζι του Συμβουλίου ενθαρρύνονται να αντιδράσουν σε μια κατάσταση που τους γνωστοποίησε μια χώρα μέλος.
Από τη δημιουργία της Συμμαχίας το 1949, το Άρθρο 4 έχει επικληθεί επτά φορές. Στις 24 Φεβρουαρίου 2022, η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σλοβακία ζήτησαν να πραγματοποιήσουν διαβουλεύσεις βάσει του άρθρου 4 μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
