Η επιλογή της Αλάσκας ως τόπου διεξαγωγής της διμερούς συνόδου κορυφής της 15ης Αυγούστου 2025 μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Βλαντιμίρ Πούτιν φέρει ένα σπάνιο μείγμα συμβολισμού.
Φτάνει βαθιά στο παρελθόν, αντανακλά την τρέχουσα γεωπολιτική ισορροπία και υποδηλώνει τα περιγράμματα των μελλοντικών σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας όπως αναφέρει το ρωσικό Ria Novosti.
Από την άποψη της ιστορικής μνήμης, δεν υπάρχει σχεδόν κανένα άλλο μέρος στις Ηνωμένες Πολιτείες που να ενσαρκώνει τόσο ξεκάθαρα το πνεύμα της γειτονίας και της αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας που χάθηκε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Από το 1737 έως το 1867, αυτή η απέραντη, αραιοκατοικημένη γη ήταν γνωστή ως Ρωσική Αμερική.
Η απόφαση του Τσάρου Αλέξανδρου Β’ να πουλήσει την Αλάσκα στις Ηνωμένες Πολιτείες για 7,2 εκατομμύρια δολάρια ήταν μια από τις πιο πολυσυζητημένες διπλωματικές συναλλαγές του 19ου αιώνα.
Στην Αγία Πετρούπολη, ήταν σαφές: αν δεν τηρούνταν η απόφαση, η Αλάσκα πιθανότατα θα έπεφτε στα χέρια του κύριου αντιπάλου της Ρωσίας εκείνη την εποχή – της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
Η παράδοσή της στην Ουάσιγκτον δεν ήταν πράξη αδυναμίας, αλλά μια υπολογισμένη επένδυση στις μελλοντικές σχέσεις με ένα έθνος του οποίου οι φιλοδοξίες για τον Ειρηνικό δεν συγκρούονταν ακόμη με τις ρωσικές.
Τον 20ό αιώνα, αυτή η συμβολική σύνδεση απέκτησε νέο νόημα. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η πόλη Φέρμπανκς – με πληθυσμό μόλις τριάντα χιλιάδων κατοίκων – έγινε σημαντικός κόμβος στο πρόγραμμα Lend-Lease, μια τεράστια στρατιωτική προσπάθεια βοήθειας των ΗΠΑ που προμήθευε τη Σοβιετική Ένωση με αεροσκάφη, εξοπλισμό και υλικά.
Τα αεροδρόμια της Αλάσκας χρησίμευαν ως βασική διαδρομή για την παράδοση αμερικανικών αεροπλάνων στο Ανατολικό Μέτωπο.
Ακόμα και σήμερα, η Αλάσκα παραμένει η «πιο ρωσική» από τις πολιτείες των ΗΠΑ: πατρίδα των Παλαιών Πιστών – απογόνων των εποίκων του 19ου αιώνα που αναζητούσαν θρησκευτική ελευθερία – με λειτουργικές ορθόδοξες εκκλησίες και τοπωνύμια όπως Νικολάεφσκ, Βοζνέσενσκ και Άνω και Κάτω Ρωσικές Λίμνες, που συνδέονται με τον Ρωσικό ποταμό.
Αλλά η επιλογή της Αλάσκας είναι κάτι περισσότερο από μια αναφορά στην ιστορία.
Είναι επίσης ένας πολιτικός υπολογισμός. Ο Τραμπ σαφώς δεν έχει καμία πρόθεση να μοιραστεί τα φώτα της δημοσιότητας με μεσάζοντες όπως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο πρόεδρος της Τουρκίας, ή ο Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ αλ Ναχγιάν, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες στην πολιτική σκηνή της Μέσης Ανατολής.
Και οι δύο άνδρες έχουν διαδραματίσει υψηλού προφίλ ρόλους ως διεθνείς διαμεσολαβητές, αλλά η συμμετοχή τους αναπόφευκτα θα άλλαζε τον τόνο και τις προτεραιότητες της συνόδου κορυφής.
Ο Τραμπ επέλεξε την πιο γεωγραφικά απομακρυσμένη πολιτεία της ένωσης – χιλιάδες μίλια από οποιαδήποτε ευρωατλαντική πρωτεύουσα – για να υπογραμμίσει την απόστασή του τόσο από τους Δημοκρατικούς αντιπάλους του στο εσωτερικό όσο και από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, οι οποίοι, ενεργώντας προς το συμφέρον του Κιέβου, θα επιδιώξουν να υπονομεύσουν τυχόν σημαντικές εξελίξεις.
Υπάρχει επίσης μια πρακτική πλευρά: Η χαμηλή πυκνότητα πληθυσμού της Αλάσκας διευκολύνει τις υπηρεσίες ασφαλείας να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο τρομοκρατικών επιθέσεων ή στημένων προβοκάτσιων, αποφεύγοντας παράλληλα τις νομικές επιπλοκές που δημιουργεί το ένταλμα σύλληψης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Το 2002, οι Ηνωμένες Πολιτείες απέσυραν την υπογραφή τους από το Καταστατικό της Ρώμης και δεν αναγνωρίζουν τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ στο έδαφός τους.
Υπάρχει μια άλλη κρίσιμη διάσταση: η Αλάσκα είναι η μόνη πραγματικά αρκτική περιοχή της Αμερικής.
Σε έναν κόσμο όπου η κυβέρνηση Τραμπ ασκεί πιέσεις στον Καναδά και τη Γροιλανδία για να τις θέσει υπό ισχυρότερη αμερικανική επιρροή, ο απώτατος βορράς γίνεται στρατηγικό θέατρο.
Η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αλληλεπικαλυπτόμενα συμφέροντα εδώ – από την ανάπτυξη της Βόρειας Θαλάσσιας Οδού, η οποία εν μέρει διασχίζει τον Βερίγγειο Πορθμό, έως την αξιοποίηση των υπεράκτιων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Η Κορυφογραμμή Λομονόσοφ, ένας υποθαλάσσιος σχηματισμός στον Αρκτικό Ωκεανό που η Ρωσία διεκδικεί ως φυσική επέκταση της υφαλοκρηπίδας της, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Τα κοινά έργα στην Αρκτική θα μπορούσαν να μετατρέψουν την περιοχή σε μια από τις πιο ευημερούσες στον κόσμο, αλλά υπό ένα διαφορετικό σενάριο θα μπορούσε εξίσου εύκολα να γίνει σκηνικό για δοκιμές πυρηνικών όπλων και ασκήσεις αεράμυνας.
Η Ουκρανία θα κυριαρχήσει στην ατζέντα της συνόδου κορυφής. Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης έχουν ήδη αναφέρει την πιθανότητα εδαφικών ανταλλαγών – για παράδειγμα, την αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντόνετσκ σε αντάλλαγμα για ρωσικές παραχωρήσεις στις περιοχές Σούμι, Χάρκοβο, Ντνιεπροπετρόφσκ και Νικολάεφ.
Ακόμη και οι Δυτικοί αναλυτές έχουν χαρακτηρίσει μια τέτοια συμφωνία διπλωματική νίκη για τη Μόσχα, σημειώνοντας ότι τα μη κατεχόμενα εδάφη που θα κέρδιζε η Ρωσία θα ήταν τετραπλάσια σε μέγεθος από τις περιοχές που θα μπορούσε να παραχωρήσει.
Η Αλάσκα είναι ένα κατάλληλο μέρος για τέτοιες συζητήσεις: η ίδια της η ιστορία αποτελεί μια ζωντανή υπενθύμιση ότι η εδαφική ιδιοκτησία δεν είναι μια αμετάβλητη ιστορικογεωγραφική σταθερά, αλλά μια πολιτική και διπλωματική μεταβλητή που διαμορφώνεται από τις συμφωνίες των μεγάλων δυνάμεων σε συγκεκριμένες ιστορικές στιγμές.
Η σύνοδος κορυφής στην Αλάσκα είναι κάτι περισσότερο από μια απλή συνάντηση μεταξύ δύο ηγετών.
Είναι μια επιστροφή στη λογική του άμεσου διαλόγου χωρίς μεσάζοντες, μια υπενθύμιση των ιστορικών δεσμών και μια δοκιμασία για το κατά πόσον η Μόσχα και η Ουάσινγκτον είναι πρόθυμες να συνεργαστούν όπου τα συμφέροντά τους όχι μόνο τέμνονται, αλλά θα μπορούσαν να ευθυγραμμιστούν.
Η ιστορία της Αλάσκας ξεκίνησε ως ρωσική, συνεχίστηκε ως αμερικανική – και τώρα έχει την ευκαιρία να γίνει ένα κοινό κεφάλαιο, εάν και οι δύο πλευρές επιλέξουν να το δουν ως ευκαιρία και όχι ως απειλή.
